အပင်များတွင် အဓိက ကျရောက်ရောက်သော ရောဂါများ (Common plant disease) အပိုင်း(၄)

၁၄။ Leaf Blisters and Curls : အရွက်ကွေးရောဂါ
ရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်းအရာ - မှိုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါဖြစ်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာ - ကြမ်းတမ်း၍အပေါ်သို့ကွေးနေသော အရွက်များကို ရောဂါကျအပင်များ တွင်တွေ့ရသည်။ မက်မွန်သီးအရွက်ကွေး ရောဂါကျရောက်ပါက အသီးနှင့် အဆံ(peaches & almonds) ကိုပါ ထိခိုက်စေသည်။ ဝက်သစ်ချအရွက်ကွေးရောဂါ သည် အရွက်များကြွေကျကာ အပင် (pine tree) ကိုသေဆုံးစေနိုင်သည်။ အရွက်ကွေးရောဂါ သည်အရွက်အပေါ်မျက်နှာပြင်တွင် အဝါရောင် ရှိပြီး အောက်မျက်နှာပြင်တွင် မီးခိုးရောင်ရှိ သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း
- အဖူးမဝင်ခင် သင့်တော်သောမှိုသတ်ဆေးအား ဖြန်းနိုင်သည်။

၁၅။ Damping off : ခါးရိရောဂါ
ရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်းအရာ - မှိုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါဖြစ်သည်။
ရောဂါကျအပင်များ - မြေကြီးမှပေါက်ခါစ အပင်များ၊ ပျိုးပင်ငယ်များတွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။
ရောဂါကျလက္ခဏာ - အပင်များ ရုတ်တရက်သေဆုံးသည်ကိုတွေ့ရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း
- မျိုးစေ့အပင်ဖောက်ရန်နှင့် ကိုင်းဖြတ်များပျိုးရန် မြေကြီးမပါသောပျိုးပင်အတွက် အရော ( soil-less seedling mix) ကို အသုံးပြုပါ။ ရေမများစေရန် သတိပြုပါ။
- ပျိုးပင်၏အခြေပတ်ဝန်းကျင် မှိုရောဂါဖြစ်နိုင်သောနေရာတွင် ရေမဝပ်စေရန်ဂရုပြုပါ။

၁၆။Viral Disease : ဗိုင်းရပ်စ်
ရောဂါဖြစ်စေသည့်အကြောင်းအရာ - ပျ ကျရောက်ပြီးနောက် ဗိုင်းရပ်ရောဂါဖြစ်စေသည်။
ရောဂါကျရောက်အပင်များ - ရာသီသီးနှံ နှင့် နှစ်တိုသီးနှံများ ဖြစ်သော ငှက်ပျော နှင့် သင်္ဘောပင်များတွင် များသောအားဖြင့်ကျရောက်သည်။
ရောဂါပုံစံများ - ငှက်ပျောထိပ်စည်းရောဂါ , ခရမ်းချဉ်၊ ငရုတ်၊ သင်္ဘော ရွက်တွန့်ရောဂါ

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း
- ပျ များသည် အဓိကရောဂါဖြစ်စေသောဖျက်ပိုး ဖြစ်သည့်အတွက် ပျများ မကျရောက် အောင်နှိမ်နင်းခြင်းသည် ဗိုင်းရပ်ရောဂါကို ကာကွယ်ခြင်းတစ်မျိုးပင်ဖြစ်သည်။

၁၇။ Downy Mildew : ဒေါင်းနီးမှို
ရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်းအရာ - မှိုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါဖြစ်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာ - အဓိကလက္ခဏာ အရောင်ဖျော့နေသည်ကို အရွက်၏ အပေါ်ဘက်မျက်နှာပြင်တွင် တွေ့ရပြီး ကြီးထွားမှုကျဆင်းခြင်းကို အရွက်အောက်မျက်နှာပြင်တွင် တွေ့ရသည်။ ပင်စည်များတွင်လည်းတွေ့ရပြီး အချိန် ကြာလာသည်နှင့် အမဲရောင်သို့ပြောင်းသွားသည်။
ရောဂါကျရောက်အပင်များ - သစ်သီးပင်များ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အပင်များ၊ ပန်းပင်များ၊ မြက်ပင်များတွင် တွေ့ရ သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်နည်း
- အရည်အသွေးပြည်မှီသော ရောဂါဒဏ်ခံနိုင်သည့် မျိုးစေ့နှင့် အပင်များကိုရွေးပါ။
- သီးလှည့်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် ရောဂါကို ကာကွယ်ပါ။
- ရောဂါကျ ကိုင်း/ပင်စည်/သစ်ပင်များကို ဖျက်ဆီးပါ။
- ဓါတုဆေးများ သုံးစွဲ၍ ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

၁၈။ Crown Gall or Galls : ကျီးပေါင်းတက်ခြင်း
ရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်းတရား - မှို (သို့) ဘက်တီးရီးယား (သို့) အင်းဆက်များကြောင့် အပင်၏တစ်ရှုး များ ဖောင်းလာခြင်းဖြစ်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာများ - လုံးဝန်းကြမ်းတမ်းသော မျက်နှာပြင်အဖုများ(တစ်ရှုးမျက်နှာပြင်ဖောင်းခြင်း) ကို မြေကြီး (သို့) မြေကြီးနှင့်နီးသောနေရာ၊ ကိုင်းကူးနိုင်သောနေရာ (သို့) အဖူးနှင်ရောလျက် (သို့) အမြစ်ပေါ် နှင့် အပင်၏အောက်ပိုင်းရှိ ပင်စည်များတွင်တွေ့ရသည်။ အဖုများသည် ပထမ နို့နှစ်ရောင်ရှိပြီး နောက်ပိုင်း အညို (သို့) အမဲရောင်သို့ ပြောင်းလာသည်။ ရောဂါကျရောက် အပင်သည် သန်မာမှုများလျော့နည်းလာ၍ နောက်ဆုံး သေဆုံးသွားသည်။
ရောဂါကျရောက်အပင်များ - စပျစ် ၊ နှင်းဆီမျိုးနွယ်ဝင်အပင်များ ၊ အရိပ်ရပင်နှင့် အခွံမာပင်များ၊ နှစ်ရှည် ဥယျာဉ်ခြံ အပင်များ။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း
- ရောဂါကင်းသော မျိုးစေ့နှင့်အပင်များကို ရွေးချယ်ပါ။
- စိုက်ပျိုးရေးသုံးကိရိယာများဖြင့် အပင်ထိပ်ပိုင်းကို ထိခိုက်မှုမရှိအောင်သတိပြုပါ။
- အပင်ဒဏ်ရာမရအောင် ဂရုစိုက်ပါ။
- ရောဂါကျရောက်သောအခင်းတွင် နောက်တစ်နှစ်ဆက်၍မစိုက်ပါနှင့်။
- ရောဂါကျ အပင်နှင့် ပင်စည်များကို ဖျက်ဆီးပါ။
- ရောဂါကျအပင်အား ကိုင်းဖြတ်ပြီးပါက သုံးစွဲခဲ့သည်ကိရိယာအား ပိုးသန့်ပြီးမှ အခြားအပင်တွင်ဆက်၍ အသုံး ပြုပါ။
- အပင်သက်တမ်းတစ်လျှောက် ပေါင်းမြက်ကင်းစင်ရန် ဆောင်ရွက်ပါ။

Aye Thanda Soe