ငမြှောင်တောင်ပိုး Fall Armyworm (sposoptera frugiperda) ကျရောက်မှု ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ရန် သတိပေးချက်(Early Warning)

ငမြှောင်တောင်ပိုး Fall Armyworm(FAW) spodoptera frugiperda သည် ပြောင်းနှင့် အခြားအဓိက သီးနှံများဖြစ်သော စပါး၊ မြေပဲ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် နှင့် ဝါသီးနှံအပါအဝင် သီးနှံအမျိုးပေါင်း(၈၀) ကျော်ကို စားသောက်ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်အပြင် တစ်ညအတွင်း ကီလိုမီတာ (၁၀၀) အထိ ပျံသန်းနိုင်စွမ်းအား ရှိသည့် ဖျက်ပိုးဖြစ်ပါသည်။

ထိရောက်စွာနှိမ်နင်းနိင်ခြင်းမရှိပါက သီးနှံအထွက်နှုန်းကို သိသိသာသာ ထိခိုက်စေနိုင်သည့်အပြင် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှု အပေါ်တွင်လည်း သက်ရောက်နိုင်သည့် အလားအလာများစွာ ရှိနေသော ဖျက်ပိုးလည်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါတွင် ယင်းငမြှောင်တောင်ပိုး (FAW) ကို အာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိင်ငံတွင် ပထမဦးဆုံး အနေဖြင့် တွေ့ရှိနေရပြီ ဖြစ်သောကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် အရှေ့တောင်အရှနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသများသို့ လျှင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့ နိုင်သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ (FAO)က သတိပေးနှိုးဆော်လျက် ရှိပါသည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ထိစပ်လျှက်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့လည်း ပျံ့နှံ့ဝင်ရောက်လာနိုင်သည့်အတွက် ၎င်းဖျက်ပိုးကို တွေ့လျှင်တွေ့ချင်း ထိရောက်စွာနှိမ်နင်းရန်နှင့် သီးနှံကာကွယ်ရေး(ရုံးချုပ်) ကိုလည်း ချက်ချင်းတင်ပြရန်နှင့် ကြိုတင် ကာကွယ်နှိမ်နင်းနိုင် သောနည်းလမ်းများအား အချိန်မီဆောင်ရွက်နိုင်ရေး အတွက်ကြိုတင်သတိပေးချက် ( Early Warning) ထုတ်ပြန်၍ လိုက်နာဆောင်ရွက်နိုင်ရန် အသိပေး အကြောင်းကြားပါသည်။

စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန(သီးနှံကာကွယ်ရေးဌနခွဲ)

ငမြှောင်တောင်ပိုး ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

မူရင်းဒေသ အမေရိကဖြစ်သည့် ငမြှောင်တောင်ပိုး Fall Armyworm(FAW) spodoptera frugiperda ကို ၂၀၁၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှစ၍ အာဖရိကတွင် တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ပြောင်းနှင့် အခြားအဓိက သီးနှံများဖြစ်သော စပါး၊ မြေပဲ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် ဝါသီးနှံ အပါအဝင် သီးနှံမျိုးပေါင်း ၈၀ ကျော်ကို စားသောက်ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်အပြင် တစ်ညအတွင်းကီလိုမီတာ (၁၀၀)(ပေပေါင်း ၃ သောင်းကျော်) ထိ ပျံသန်းနိုင်စွမ်းအား ရှိကြောင်း မှတ်တမ်းများလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။ ထိရောက်စွာ နှိမ်နင်းနိုင်ခြင်း မရှိပါက သီးနှံအထွက်နှုန်းကို သိသိသာသာ ထိခိုက်စေနိုင်သည့်အပြင် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုအပေါ်တွင်လည်း သက်ရောက်နိုင်သည့် အလားအလာများစွာ ရှိနေသော ဖျက်ပိုးလည်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါတွင် ယင်းငမြှောင်တောင်ပိုး (FAW) ကို အာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပထမဦးဆုံး အနေဖြင့် တွေ့ရှိနေရပြီ ဖြစ်သေကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် အရှေ့တောင်အရှနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသများသို့ လျှင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့နိုင်သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ (FAO)က သတိပေးနှိုးဆော်လျက် ရှိပါသည်။

အင်္ဂလိပ်အမည် - Fall Armyworm(FAW)

မြန်မာအမည် - ငမြှောင်တောင်

သိပ္ပံအမည် - spodoptera frugiptera

စားသောက်ပုံ - ကိုက်ဖြတ်ခြစ်စားသည်။

ကျရောက်သည့်သီးနှံ

ပြောင်း၊ စပါး၊ အာလူး၊ ကြံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် ဝါသီးနှံ

ကျရောက်သည့်အချိန်

ပျိုးပင်ငယ်အဆင့်မှ ရိတ်သိမ်းချိန်ထိ ကျရောက်တက်သည်။

ဖျက်ဆီးပုံလက္ခဏာ

ပြောင်းပင်တွင် ငမြှောင်တောင်ပိုး ကျရောက်ပါက ပင်စည်ကို ဝိုင်း၍ ထွက်သည့် အရွက်များ(whorl) တွင် ဖျက်ဆီးခံထားရသည့် အပေါက်များရှိနေခြင်း၊ အရွက်အနားများ စုတ်ပြတ်နေခြင်းနှင့် လောက်ကောင်၏ မစင်များ စသည်တို့ကို ထင်ရှားစွာ တွေ့ရသည်။ အပင်ငယ်စဉ်တွင် ဆိုးဆိုးရွားရွား ကျရောက်ပါက deart heart ခေါင်ညွှန့်သေခြင်းလက္ခဏာ (ပြောင်းပင်အလယ်ရှိ ခေါင်ညွှန့်များ ဝါခြောက်ခြင်း) ကို ထင်ရှားစွာ တွေ့ရသည်။

Fall Armyworm(FAW)နှင့် အခြားသော Armyworm တို့၏ မတူညီသောရုပ်လက္ခဏာများ

(၁) လောက်ကောင်၏ ဦးခေါင်းတွင် အဖြူရောင် အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ “Y” ပြောင်းပြန်ပုံသဏ္ဍန်နှင့် ပိုက်ကွန် ပုံစံရှိခြင်း၊

(၂) ခန္ဓာကိုယ်၏ အဆစ် (၈) ဆစ်မြောက်တွင် အနက်ရောင်အစက်(၄)စက်ရှိခြင်း၊

(၃) ကျောလယ်ရှိအစင်းသည် ဘေးဘက်တွင်ရှိသောအစင်း (အနက်ရောင်အစင်း) များထက် ကျယ်ပြန့်၍ အရောင်ဖျော့ခြင်း၊

ငမြှောင်တောင်ပိုး(FAW)ကာကွယ်နှမ်နင်းနည်းများ

၁။ စိုက်ခင်း ပတ်ဝန်းကျင်ရှိပေါင်းမြတ်များကိုရှင်းလင်းပါ။

၂။ ကျန်းမာသန်စွမ်း၍ ငမြှောင်တောင်ပိုးဒဏ် ခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးများအားစိုက်ပါ။

၃။ စိုက်ပျိုးချိန်နောက်ကျခြင်းကိုရှောင်ပါ။

၄။ သက်တမ်းတူသော မျိုးများကို စိုက်ချိန်တပြိုင်နက်တည်း စိုက်ပျိုးနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။

၅။ မီးထောက်ချောက် Light Trap များအသုံးပြုရန်။

၆။ ပိုတက်ရှ်မြေသြဇာကို မဖြစ်မနေထည့်ပေးရန်။

၇။ ဥမြုံများနှင့် လောက်ကောင်များအား လက်ဖြင့်ကောက်ယူဖျက်ဆီးခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးပါ။

၈။ လောက်ကောင်များခြောက်၍သေစေရန်အတွက် ပင်စည်ကိုဝိုင်း၍ထွက်သည့်အရွက်များ(whorl) တွင် ပြာမှုန့်၊ သဲမှုန့်၊ နှင့် လွှစာမှုန့်များထည့်ပေးပါ။

၉။ ထုံး၊ ဆားနှင့် အဝတ်လျှော်ဆပ်ပြာ များလည်းထည့်ပေးပါ။

၁၀။ သဘာဝပိုးနှင်ဆေး/ပိုးပြေးဆေး(တမာ၊ငရုတ်၊ ဆေးရွက်ကြီး) များပတ်ဖြန်းပေးပါ။

၁၁။ စိုက်ခင်းအတွင်းရှိ မိတ်ဆွေပိုးများဖြစ်သော ပုရွတ်ဆိတ်၊ လိပ်ခုံးကျိုင်း၊ အတောင်မာကျိုင်း၊ နဖာချေးပိုး၊ ပုဇဉ်း၊ ပင့်ကူ၊ ငှက်နှင့် နဂျီ အုပ်စုဝင် ကပ်ပါးများအား ထိန်းသိမ်းပေးပါ။

၁၂။ သဘာဝမိတ်ဆွေပိုးဖြစ်သော ပုရွတ်ဆိတ်များအားဆွဲဆောင်ရန်အတွက် သကြားရည်၊ ဟင်းချက်ဆီနှင့် ငါးဟင်းရည် စသည်များကို ပြောင်းပင်သို့ ပတ်ဖျန်းပေးနိုင်ပါသည်။

ဘဝစက်ဝန်း

ဥ အုပြီးနောက် ၄-၅ ရက်ကြာလျှင် လောက်ကောင်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲပြီး ၁၄-၂၂ရက် ကြာပါက ရုပ်ဖုံးအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲပါသည်။ ရုပ်ဖုံးဘဝမှ ၇-၁၃ ရက်ကြာပြီးနောက် အကောင်ကြီးဘဝသို့ ရောက်ရှိပါသည်။

မှတ်ချက်။ ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် အညွှန်းစာ၌ပါသောညွှန်ကြားချက်များအား အတိအကျလိုက်နာပါရန်နှင့် မတူညီသောဆေးအုပ်စုများအား အလှည့်ကျသုံးစွဲရန် လိုအပ်ပါသည်။

စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန

East West Seed Myanmar ကြော်ငြာ

မျိုးစေ့မမှန် ပင် မသန် ဆိုတဲ့စကားနဲ့ အညီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ ဦးကြီးတို့ အနေနဲ့ မဝယ်ခင် မစိုက်ခင် ဘာသီးနှံကို စိုက်မလဲ ဘယ်မျိုးကို ဝယ်မလဲဆိုတာက အဓိက စဥ်းစားရမယ့် အချက်ပါ...ရွေးချယ်မှု မှန်ကန်မှ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းပြီး အရည်အသွေးမြင့်တဲ့ သီးနှံများ ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်...အပူပိုင်းဟင်းသီးဟင်းရွက် မျိုးစေ့ လောကမှာ ကမ္ဘာ့ အဆင့် (၁)အဖြစ် ရပ်တည်နေတဲ့ East-West Seed မြားနီမျိုးစေ့ကုမ္ပဏီကတော့ အရည်အသွေးအာမခံချက်အပြည့်ရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်...မစိုက်ခင် မဝယ်ခင် မျိုးရွေးချယ်မှု မှန်ကန်စိတ်ချရအောင် မြားနီမျိုးစေ့ မှ အရည်အသွေးမြင့် အောက်ပါမျိုးများနဲ့ မိတ်ဆက်ပေးလိုက်ပါတယ်ဗျာ