စပါးရွက်များရှိ လက္ခဏာများကိုကြည့်၍ ပိုးမွှားရောဂါပြဿနာများကို နှိုင်းယှဥ်ခွဲခြား ဖြေရှင်းခြင်း (၂)

ခပ်ဆင်ဆင် ရောထွေးလွယ်သော စပါးရောဂါများ ပြဿနာများကိုလည်း နှိုင်းယဥ်ပြသထားပါတယ်။ စာနှင့် ပုံများကိုတွဲပြီး ဖတ်ရှုလေ့လာပေးပါ။ စာချည်းပဲဆို သိပ်မမြင်သာမှာ စိုးလို့ပါ။ ပုံများကို ထောက်ပြီးတော့လည်း အနည်းငယ် ချဲ့ကြည့်နိုင်ပါတယ်။

(၃) စပါးဘတ်တီးရီးယားရွက်စင်းရောဂါ နှင့် စပါးရွက်ညိုပျောက်ရှည်ရောဂါ

Rice bacterial leaf streak Vs Narrow brown leaf spots of rice

ရုတ်တရက် ကြည့်လိုက်ရင် ခွဲရခက်ပါတယ်။ တစ်ခုက ဘတ်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်ပြီးကျန်တစ်ခုကတော့ မှိုရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ရွက်ညိုပျောက်ရှည်မှာ ဘတ်တီးရီးယားရွက်စင်းလောက် အရွက်များကို ထိခိုက်ခြင်း မရှိပါ။ အစင်းတွေက အညိုရောင်၊ နီညိုကြောင် ပြသပြီး တစ်ခုနဲ့တစ်ခု နည်းနည်းခွာပြီး ပြပါတယ်။ အရွက်ကို နေရောင်အောက်မှာ ထောင်ကြည့်လိုက်ရင် ဘတ်တီးရီးယားရွက်စင်းတွေဟာ အလင်းဖောက်မြင်ရပြီး ကျန်တစ်ခုကတော့ အလင်းမဖောက်ပါဘူး။

ရွက်ညိုပျောက်ရှည်အတွက် Triazole ထရိုင်ရာဇော် အုပ်စုမှိုသတ်ဆေးတွေ (အေအိုင် ပရိုပါကွန်နာဇော်/ ဟက်ဇာကွန်နာဇော်/ တက်ဗျူကွန်နာဇော်/ အက်ပီကွန်နာဇော်တွေက ထိရောက်ပါတယ်။ ဥပမာ  - သြဘာက ပရိုဝမ်း ဝိစာရက ဟက်ဇာဂွန် မှိုဆေးများဖျန်းနိုင်ပါတယ်။

(၄) စပါးရွက်ညိုပျောက်ရှည် နှင့် စပါးရွက်ညိုပျောက်ရောဂါ

Brown Spots Vs Narrow Brown Spots in Rice

နှစ်ခုလုံးကမှိုရောဂါဖြစ်ပြီး ကာကွယ်နှိမ်နှင်းနည်းကတော့ အတူတူဖြစ်ပါတယ်။ ရွက်ညိုပျောက်က အညိုရောင်အစက်များ အပျောက်များ ဖြစ်ပေါ်ပြသပါတယ်။ အစက်များမှာ ဘဲဥပုံ အဝိုင်းပုံများဖြစ်ပါတယ်။ ရွက်ညိုပျောက်ရှည်ကတော့ အပ်နဲ့ အရွက်ပေါ်ကို ဆွဲခြစ်ထားသလိုပြသပြီး သူ့နာမည်အတိုင်း အစင်းက ပိုရှည်ပါတယ်။

(၅) စပါးရွက်ညိုပျောက် နှင့် စပါးဂုတ်ကျိုးရောဂါ

နှစ်ခုလုံးဟာ မှိုရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ မှိုအုပ်စု မတူတဲ့အတွက် ဖျန်းရမယ့် ဆေးအေအိုင်တွေတော့ မတူပါဘူး။ ဆေးမှားဖျန်းရင် မထိရောက်နိုင်ပါ။ 

ဂုတ်ကျိုးရောဂါဟာ တောင်ပေါ်ယာစပါးတွေမှာ ပိုဆိုးပါတယ်။ စပါးအဆစ်တွေ ဂုတ်တွေ အနှံတွေ ကျိုးကျိုးကျပြီး အရွက်မှာတော့ ဖဲချပ်တွေက ဒိုင်းမွန်းပုံ အကွက်ရှည်တွေ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ အကွက်ထိပ်နှစ်ဖက် ချွန်ပြီး အလယ်က ကျယ်ပြီး ဝပါတယ်။ အကွက်များဟာ မီးခိုးရောင်သန်းပါတယ်။ တခါတလေ လိမ္မော်ရောင်အဝါရောင်ပြသတတ်ပါတယ်။

စပါးဂုတ်ကျိုးရောဂါ ကာကွယ်နှိမ်နှင်းနည်း

စပါးဂုတ်ကျိုး ရောဂါအတွက်ကတော့ ခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးများကိုစိုက်ပါ။ ပုလဲအချိုးလျှော့ပြီး ပိုတက်ဓာတ်ဆားအနီ မြေဆီအချိုးမြှင့်ပေးပါ။ 

မှိုသတ်ဆေးတွေအနေနဲ့တော့ Tricyclazole ထရိုင်စိုက်ကလာဇော် မှိုသတ်ဆေးက အလွန်ထိရောက်ပါတယ်။  (ဥပမာ - မြန်မာ့ သြဘာက ထရိုင်းထန့် မှိုသတ်ဆေး )

Validamycin ဗယ်လစ်ဒါမိုင်ဆင်ဆေး ( ဥပမာ ဝိစာရမှ ဗယ်လီဆိုက်) 

အခြားကုမ္ပဏီများမှ အေအိုင်တူဆေးများကိုလည်း သုံးနိုင်ပါတယ်။

ရွက်ညိုပျောက်ကတော့ ညိုဆိုတဲ့အတိုင်း အညိုရောင် နီညိုရောင်ဖြစ်ပါတယ်။ အပျောက်တွေက ဘဲဥပုံ သို့မဟုတ် ဝိုင်းစက်စက် ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။

ဖျန်းရမယ့် နိုင်တဲ့ မှိုသတ်ဆေးတွေကတော့ မန်ကိုဇက်နှင့်ကလိုသာလိုနေး အတွဲ၊ ဟက်ဇာကွန်နာဇိုး၊ ပရိုကွန်နာဇိုးတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

(၆) စပါးရွက် အနက်စက်ကြပ်ခိုးမှိုရောဂါ

အနက်အစက်အဖု သေးသေးလေးတွေ အရွက်ပေါ်မှာ စုပြွတ်သိပ်စွာ ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ ရိပ်သိမ်းချိန်ဆို ပိုမိုထင်ရှားပါတယ်။

မန်ကိုဇက် ကဲ့သို့သော မှိုသတ်ဆေး သို့မဟုတ် အခြား မည့်သည့် မှိုသတ်ဆေး မဆိုဖျန်းပြီး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။

 

(၇) စပါး ငါးမြွေထိုးရွက်ခြောက်မှိုရောဂါ

အရွက်ထိပ်တွေမှာ ငါးမြွေထိုးအမြီးလို အရစ်ရစ်တွေနဲ့ ပြသပြီး ခြောက်လိုက်လာပါတယ်။ တစ်ခါတစ်လေ အရွက်ဘေးဘက်မှ ပြသပါတယ်။

နိုင်သော မှိုသတ်ဆေးများမှာ မန်ကိုဇက် နှင့် ကလိုသာလိုနေး အတွဲ၊ ဟက်ဇာကွန်နာဇိုး၊ ပရိုကွန်နာဇိုးတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

စပါးအထွက်တိုးပြီး စပါးဈေး ကောင်းကြပါစေ ကျေးဇူးရှင်ကြီးများ ခင်ဗျ။

ပုံများကို ပေးပို့ပေးပါသော ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးသုတေသနဌာန DAR မှ သုတေသီ junior ညီမ တစ်ဦးကိုလည်း ကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ်။

 

ရေးသားပြုစုသူ - ဖုန်းမာန်တိုး (ရေဆင်းရနံ့)

လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်ကျော်လောက်က မြန်မာပြည်က စပါးခင်းတွေမှာ ကွင်းဆင်းလေ့လာ ထားမှုများပေါ် အခြေခံထားပါတယ်။

 

ကျမ်းကိုး - အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဆန်စပါးသုတေသနအဖွဲ့အစည်း

website, Nutrient Deficiencies of Field Crops 

Guide to Diagnosis and Management စာအုပ် CABI, Rice Disease Book by S.H. Ou

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။