နှမ်းဘက်တီးရီးယားရွက်ပြောက်ရောဂါနှင့် ကာကွယ်ကုသနည်း

မြန်မာနိုင်ငံ၊ အပူပိုင်းမိုးနည်းဒေသ၊ စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ မန္တလေးတိုင်းများမှာ နှမ်းစိုက်ဧရိယာ ကျယ်ဝန်းပါတယ်။

သီးနှံနဲ့ ရာသီဥတု သဟဇာတဖြစ်တဲ့နှစ်များမှာ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစွာနဲ့ အကျိုးအမြတ်ရရှိတဲ့သီးနှံဖြစ်သလို ရာသီဥတုမကောင်းလို့ မိုးခေါင်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုးမွှားရောဂါ ထူပြောပြီး တံစဥ်လွတ်တဲ့နှစ်တွေလည်း မနည်းကြပါဘူး။

နှမ်းရောဂါများ

နှမ်းရောဂါလို့ဆိုလိုက်တာနဲ့  နှမ်းရိုးမဲရောဂါ၊ နှမ်းပင်ဖိုရောဂါလောက်သာ သတိပြုမိကြပါတယ်။

အကြမ်းအားဖြင့်..

• မှိုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါ
• ဖိုက်တိုပလာစမာကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ
• နီမတုတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ
• ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ

စသဖြင့် ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ ရှိတဲ့အနက်...

ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နှမ်းရောဂါများကို ကောက်နုတ်တင်ပြလိုပါတယ်။

နှမ်း၊ ဘက်တီးရီးယား ရောဂါ

အထူးသဖြင့် မိုးနှမ်းသီးနှံမှာ..

• ၁။ ဘက်တီးရီးယား အပင်နာရောဂါ (Bacterial leaf blight disease)
• ၂။ ဘက်တီးရီးယား အရွက်ပြောက်ရောဂါ (Bacterial leaf spot disease)

ဆိုတဲ့ ရောဂါတွေကျတတ်ပါတယ်။

ဘက်တီးရီးယား ရောဂါသဘာဝ

• ဘက်တီးရီးယားရောဂါဟာ နေပူတလှည့်၊ မိုးရွာတလှည့်၊ ပူလိုက်အေးလိုက်ရာသီဥတု စိုစွတ်ချိန်မျိုးတွေမှာ ပွားများတတ်ပါတယ်။
• မှိုရောဂါကဲ့သို့ အပင်တစ်ရှူးအတွင်း တိုက်ရိုက် မဝင်ရောက်နိုင်လို့ စတ်ိုမာတာ အပေါက်များမှလည်းကောင်း၊ ပိုးကိုက်ဒဏ်ရာ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာများမှတဆင့်လည်းကောင်း ဝင်ရောက်နိုင်ပါတယ်။
• မိုးသက် လေ၊ သွင်းရေ၊ မိုးစက်၊ မိုးပေါက်များကတဆင့်လည်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်ပါတယ်။
• အပင်တစ်ရှူးအတွင်း ရောက်ရှိပြီးပါက အစာကြော၊ ရေကြောတလျှောက် ယက်မွေးကိုအသုံးပြုပြီး တနေရာမှ တနေရာ ကူးစက်မြန်ပါတယ်။
• ဒါကြောင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါဟာ ကုသချိန်နည်းတာမို့ မကျရောက်အောင် ကာကွယ်ခြင်းကသာ အထိရောက်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်စေသက်ရှိ

• Bacterial leaf blight ရောဂါဟာ (Xanthomonas campestris PV. ) ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်ပြီး...
• Bacterial leaf spot ရောဂါကတော့ (Pseudomonas  syringae pv) ဘက်တီးရီးယားကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါနှစ်မျိုးလုံး သီးနှံတရာသီအတွင်း တပြိုင်နက်တည်း ကျရောက်တတ်သလို တမျိုးချင်းလည်း ကျရောက်နိုင်ပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ

• Bacterial blight ရောဂါ စတင်ချိန်မှာဆိုရင် အရွက်ပေါ် ရေစိုနာ အပြောက်အစက်လေးများ အရွယ်မညီမညာ စတင်တွေ့ရှိရပါတယ်။
• တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အကွက်ကျယ်လာပြီး အညိုရောင်ပြောင်းကာ ဒဏ်ရာနေရာ တစ်ရှူးသားများ ကျွတ်ဆတ်ခြောက်သွေ့လာတာကို တွေ့ရပါမယ်။
• Bacterial leaf spot ရောဂါ စတင်ပုံကတော့ အရွက်ကြောကြားမှာ စိမ်းညိုရောင် ဖျော့တော့ သော အနာကွက်လေးတွေ မညီမညာ တွေ့ရတာက စပါတယ်။
• တဖြည်းဖြည်း ကျယ်လာပြီး စိမ်းဖျော့ရောင် အကွက်မှာ မီးခိုးရောင် အနားသတ်ပုံစံ တွေ့ရပါတယ်။

ကာကွယ်/ကုသခြင်း

• ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်သော အပင်ရောဂါများကို ဘက်တီးရီးယားသတ်ဆေးဖြင့် အမြစ်ပြတ်ကုသနိုင်တဲ့ဆေး မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ထိန်းသိမ်းနိုင်ရုံသာ တတ်နိုင်ပါတယ်။

အကောင်းဆုံး ကာကွယ်နည်းတွေကတော့...

• သီးနှံ အလှည့်ကျစိုက်ပါ။
• မုတ်သုန်ဝင်သည်နှင့် ချက်ချင်းစောစိုက်ပါ။
• ဘက်တီးရီးယားခံနိုင်သောမျိုး စိုက်ပါ။
• မျိုးစေ့ကို စထရက်နိုဆိုက်ကလင်း စိမ်စိုက်ပါ။
• ရောဂါလက္ခဏာ စတင်ပြသည်နှင့် တက်ထရာဆိုက်ကလင်း၊ ဘစ်စမာသိုင်ယာဇိုး တမျိုးမျိုးကို ၁၀ ရက်ခြား ဖျန်းပေးပါ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

Ref   >>SESAMUM :: MAJOR DISEASE :: BACTERIAL LEAF SPOT

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။