ပြောင်းဖူးတွင်ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများနှင့် ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

၁။ ဖားဥမှိုရောဂါ (Powdery Mildew)

ရောဂါလက္ခဏာများ

အရွက်များပေါ်တွင် ဖျော့တော့သော အစင်းကြောင်းများဖြစ်ပေါ်ပြီး အရွက်၏ မျက်နှာပြင်နှစ်ဖက်စလုံးတွင် အဖြူရောင်မှိုကြီးထွားမှုကို မြင်နိုင်သည်။
ရောဂါကျအပင်များ ပုသွားကြပြီး ဆစ်ကြားများတိုသွားသောကြောင့် ချုံပုတ်ပုံစံ ပေါက်နေသည်။
တစ်ခါတစ်ရံ အနှံတွင် အရွက်ထူသောကြီးထွားမှုဖြစ်ပေါ်လာပြီး အနှံ၏ရိုးတံပေါ်တွင် ဘေးထွက်ဖူးများကို သတိပြုမိနိုင်သည်။
ရောဂါဖြစ်ရန် ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ
နိမ့်သောအပူချိန် (၂၁-၃၃˚C)၊ မြင့်သော စိုထိုင်းဆ (၉၀%) နှင့် မိုးတဖွဲဖွဲရွာပါက ရောဂါဖြစ်ရန် အခြေအနေပေးသည်။
အပင်ငယ်များသည် ဤရောဂါကို အကြီးအကျယ် ခံနိုင်ရည်နည်းသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

ရောဂါကျအပင်များကို နှုတ်ပါ။
ခံနိုင်ရည်ရှိသောမျိုးကို စိုက်ပါ။
စိုက်ပြီး ရက် ၃၀ အကြာတွင် ကောင်းမွန်စွာဆွေးမြေ့သော မြေဆွေး သို့မဟုတ် သဲ၂၀ ကီလိုဂရမ်နှင့် ထရိုဂိုဒါးမားမှို ၁ ကီလိုဂရမ် (မသုံးခင် ၁၀ ရက်အလိုတွင် ရောနှောထားပါ) ကို ရောစပ်ပြီး မြေကြီးတွင်ထည့်ပါ။
အောက်ပါမှိုသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ဆေးဘူး/အိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုပါ။
မက်တာလာဇီ (Metalaxyl)
မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb)

၂။ ပြောင်းရွက်ခြောက်ရောဂါ (Leaf Blight: Helimthosporium maydis, H. turcicum)

ရောဂါလက္ခဏာများ

ဤမှိုသည် အပင်ငယ်ရွယ်စဉ်တိုက်ခိုက်သည်။
အစောပိုင်းရောဂါလက္ခဏာများမှာ အရွက်များပေါ်ရှိ ဘဲဥပုံရေစိုနာကွက်ဖြစ်သည်။
ရင့်လာသော ရောဂါလက္ခဏာများမှာ ၃ - ၁၅ စက်တီမီတာရှည်လျားသည့် ဆေးပြင်းလိပ်ပုံစံ ဒဏ်ရာများဖြစ်သည်။
ဒဏ်ရာများသည် ဘဲဥပုံဖြစ်ကြကာ သံလွင်ရောင်ရှိပြီး ရောဂါရင့်လာသည်နှင့် မှိုမျှင်ထုတ်ခြင်းနှင့်အတူ ထင်ရှားသည့် အနက်ရောင်ဧရိယာများ ဖြစ်လာကြသည်။
ဒဏ်ရာများသည် အစတွင် အောက်ပိုင်းအရွက်များတွင် ပေါ်လာကြပြီး အပင်ကြီးရင့်လာသည်နှင့် အပေါ်ရွက်များနှင့် ရွက်ဖုံးများသို့ ပျံ့နှံ့လာကြသည်။
ရောဂါဖြစ်ရန် ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ
အရွက်များပေါ်တွင် ရေရှိကာ အပူချိန် ၈ -၂၇ ˚C ရှိလျှင် ရောဂါဖြစ်နိုင်သည်။
မိုးရာသီအစောပိုင်းဖြစ်တတ်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

ရောဂါကျအပင်များကို ဖယ်ရှားပါ။
ခံနိုင်ရည်ရှိသောမျိုးကို စိုက်ပါ။
စိုက်ပြီး ရက် ၃၀ အကြာတွင် ကောင်းမွန်စွာဆွေးမြေ့သော မြေဆွေး သို့မဟုတ် သဲ၂၀ ကီလိုဂရမ်နှင့် ထရိုဂိုဒါးမားမှို ၁ ကီလိုဂရမ် (မသုံးခင် ၁၀ ရက်အလိုတွင် ရောနှောထားပါ) ကို ရောစပ်ပြီး မြေကြီးတွင်ထည့်ပါ။
ရောဂါစကျပြီးသည်နှင့် အောက်ပါမှိုသတ်ဆေးများကို ဆေးဘူး/အိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။
ကလိုရိုသာလိုနေးလ် (Chlorothzlonil)
ဒိုင်ဖီနိုကိုနာလ်ဇိုးလ် (Difenoconazole)
ပရိုပီကိုနာလ်ဇိုးလ် (Propiconazole)
မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb)

၃။ ပြောင်းရိုးမည်းရောဂါ (Charcoal rot: Macrophomina phaseolina)

ရောဂါလက္ခဏာများ

ဤမှိုသည် အများအားဖြင့် ပန်းပွင့်ပြီးနောက် တိုက်ခိုက်တတ်ပြီး ရောဂါကို ပန်းပွင့်ပြီးနောက် ရိုးတံပုပ်ရောဂါဟုခေါ်သည်။
ရောဂါကျအပင်၏ရိုးတံကို မီးခိုးရောင်သန်းသည့် စင်းကြောင်းများဖြင့် ဝိသေသပြုသည်။
အူတိုင်သည် မွစာကြဲသွားပြီး မီးခိုးရောင်သန်းသည့် အနက်ရောင် သေးငယ်သည့်မှိုများ အစာကြောစည်းထဲတွင် ဖွံ့ဖြိုးလာကြသည်။
ရိုးတံ၏အတွင်းပိုင်း မွစာကြဲသွားခြင်းသည် မြစ်ဆုံအပိုင်းကို ကွဲစေသည်။
ရောဂါကျအပင်၏မြစ်ဆုံသည် အနက်ရောင်ဖြစ်လာသည်။
အမြစ်အခေါက်မွစာကြဲခြင်းနှင့် အမြစ်စနစ် ယိုယွင်းပျက်စီးခြင်းသည် တွေ့နေကျသွင်ပြင် ဖြစ်သည်။
ရောဂါဖြစ်ရန် ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ
အပူချိန်မြင့်ပြီး မြေကြီးအပူချိန် နိမ့်ခြင်း (ခြောက်သွေ့ခြင်း) သည် ရောဂါဖြစ်ရန် အားပေးသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

သီးလှည့်စိုက်ပါ။
ပန်းပွင့်ချိန်တွင် ရေငတ်ခြင်းကို ရှောင်ရှားခြင်းသည် ရောဂါကျရောက်မှုကို လျော့နည်းစေသည်။
အာဟာရပြတ်တောက်ခြင်းကို ရှောင်ရှားပါ။
ရောဂါကျနေကျ နေရာများတွင် တစ်ဧကလျှင် ပိုတက်ရှ် ၃၂ ကီလိုဂရမ်နှုန်း အသုံးပြုပါ။
အောက်ပါမှိုသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ဆေးဘူး/အိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုပါ။
တက်ဗျူကိုနာလ်ဇိုးလ် (Tebuconazole)
ဒိုင်ဖီနိုကိုနာလ်ဇိုးလ် (Difenoconazole)
မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb)
သိုင်ရမ် (Thiram)

၄။ သံချေးမှိုရောဂါ

ရောဂါလက္ခဏာများ

အရွက်၏ မျက်နှာပြင်နှစ်ဖက်စလုံးတွင် အညိုရောင်ရောဂါဖုများကို တွေ့ရသည်။
ရောဂါဖြစ်ရန် ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ
အပူချိန်အေးမြခြင်းနှင့် စိုထိုင်းဆမြင့်ခြင်းသည် ရောဂါဖြစ်ရန် အားပေးသည်။
အပူချိန် ၁၀-၁၂ ˚C

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

ခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးကိုစိုက်ပါ။
ကြွေကျနေသော ရောဂါရအရွက်များကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပါ။
တစ်ဆင့်ခံလက်ခံပင်များကို ဖျက်ဆီးပါ။
စိုက်ပြီး ရက် ၃၀ အကြာတွင် ကောင်းမွန်စွာ ရောနှောဆွေးမြေ့သောမြေဆွေး သို့မဟုတ် သဲ၂၀ ကီလိုဂရမ်နှင့် ထရိုဂိုဒါးမားမှို ၁ ကီလိုဂရမ် (မသုံးခင် ၁၀ ရက်အလိုတွင် ရောနှောထားပါ) ကို ရောစပ်ပြီး မြေကြီးတွင်ထည့်ပါ။
အောက်ပါမှိုသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ဆေးဘူး/အိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုပါ။
ကော့ပါးဟိုက်ဒြောက်ဆိုဒ် (Copper hydroxide)
ကော့ပါးအော်ဇီကလိုရိုဒ် (Copper oxuchloride)
တက်ဗျူကိုနာလ်ဇိုးလ် (Tebuconazole)
ပရိုပီကိုနာလ်ဇိုးလ် (Propiconazole)
မိုက်ကလိုဗျူတာနေးလ် (Myclobutanil)
ဟက်ဇာကိုနာဇိုးလ် (Hexaconazole)