အနည်းလိုအာဟာရအကြောင်း တစေ့တစောင်း

ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးကွက်ထဲမှာ မြေဩဇာများကို အမျိုးအစားစုံလင်စွာ ရောင်းချနေတာတွေ့ရပါတယ်။ ရောင်းတဲ့ မြေဩဇာ မှာ NPK ဘယ်လောက်ပါတယ်။ အနည်းလိုအာဟာရ ဘယ်နှစ်မျိုး ထည့်ထားတယ်ဆိုတာကိုလဲ ဖော်ပြ ထား ကြပါတယ်။ ဈေးနှုန်းကလဲ အမျိုးမျိုးပါပဲ။ အနည်းအများရှိကြပါတယ်။ အဲဒီလို အထွေထွေ အများအပြား ထဲမှ မိမိအတွက်လိုမယ်ထင်တာတွေကို ရွေးချယ် ဝယ်ယူကြတာဖြစ်တယ်။ မြေဩဇာကို လျှာနဲ့တို့ကြည့်ပြီး ချဉ်မှဝယ်တဲ့သူ တွေလဲ တွေ့ရဖူးတယ်။ တချို့က NPK ဘယ်လောက်ပါလဲ ကြည့်ဝယ်တယ်။ အနံ့ကို ရှူကြည့်ပြီး အမိုနီယံနံ့ရမှ ကြိုက်တဲ့သူတွေလည်း တော်တော်များပါတယ်။ အလုံးမာတာကို ရွေးချယ်ဝယ်ယူတာတွေလဲ ထူးထူးခြားခြား တွေ့ရ တတ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ သုံးစွဲမယ့် မြေဩဇာဟာ မိမိစိုက်မယ့်သီးနှံနဲ့ ကိုက်ညီဖို့လိုပါတယ်။ မိမိရဲ့ လက်တွေ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မယ့် အာဟာရပါတဲ့ မြေဩဇာကိုဝယ်ဖို့ လိုပါတယ်။ သုံးစွဲသူ တော်တော် များများကတော့ နိုက်ထရိုဂျင် (N) ဟာ အပင်ဖြစ်စေတယ်။ အကိုင်းအခက်၊ အရွက်များ ဝေဆာစေတယ်။ ဖေါ့စဖိတ် (P) က အသီးအပွင့်အားပေးတယ်။ ပိုတက်စီယံ (K) ဟာ အရည်အသွေးအတွက်လိုတယ်။ ပိုးမွှား ရောဂါဒဏ် ခံနိုင်ရည် ရှိစေ တယ်။ ရေဝပ်၊ ရေငတ်ဒဏ် ခံနိုင်ရည်ရှိစေတယ် စသဖြင့် သိရှိကြပါတယ်။ NPK ဆိုတာတွေက အပင်အတွက် အများလိုတဲ့ အာဟာရတွေပါ။ အနည်းလိုအာဟာရနဲ့ ပတ်သက်လို့ကတော့ သုံးစွဲသူတွေက ပြည့်ပြည့်စုံစုံ သိရှိမှု နည်းသေးတာကို တွေ့ရပါတယ်။ မြေဩဇာသုံးစွဲသူများ မြေဩဇာ (အာဟာရ) ကို မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်သုံးနိုင်ဖို့ အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ အာဟာရအကြောင်း ဆွေးနွေးဖော်ပြ ချင်ပါတယ်။

အပင်အာဟာရ(၁၆)မျိုး
အပင်အာဟာရ (၁၆) မျိုးရှိပါတယ်။ ကာဘွန်(C)၊ ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H2) နဲ့ အောက်စီဂျင်(O2) လေနဲ့ရေမှ တစ်ဆင့် အပင်က အလွယ်တကူရပါတယ်။ အပင်က အစာချက်ဖို့ အဓိကလိုတဲ့ ကုန်ကြမ်း(၃)မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အပင်ရဲ့ အစာ အတွက်လိုတဲ့ အခြားအာဟာရတွေကတော့ နိုက်ထရိုဂျင် (N)၊ ဖာစဖရပ် (P) ပိုတက်စီယံ(K)၊ ကယ်လ်စီယံ(ထုံး) (Ca)၊ မက်ဂနီစီယံ(Mg)၊ ကန့် (S)၊ ဘိုရွန်(B)၊ ကြေးနီ(Cu)၊ သံဓာတ်(Fe)၊ မင်းဂနိ(Mu)၊ မိုလစ်ဒီနံ(Mo)၊ သွတ်(Zn) နဲ့ ကလိုရင်း(Cl) တို့ဖြစ်ပါသည်။ အထက်ကဖော်ပြတဲ့ အာဟာရ (၁၆) မျိုးအပြင် မရှိမဖြစ်မဟုတ်သော် လည်း အကျိုးပြု အဖြစ်သတ်မှတ်ထားတဲ့ အာဟာရကုန်ကြမ်းတွေ ရှိပါသေးတယ်။ အဲ့ဒါတွေကတော့ နီကယ်၊ ကိုဘော့ နဲ့ ဆိုဒီယံ ဖြစ်ပါတယ်။

အနည်းလိုအာဟာရတွေ
အပင်ရဲ့လိုအပ်ချက် အနည်းအများပေါ်အခြေခံ၍ အာဟာရတွေကို အနည်းလိုနဲ့ အများလိုလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ အနည်းလိုအာဟာရတွေကတော့ ဘိုရွန်၊ ကြေးနီ၊ သံ၊ မင်းဂနိ၊ မိုလစ်ဒီနမ်၊ သွပ်နဲ့ ကလိုရင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။

တစ်ခြား အများလိုအာဟာရတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်လဲ အပင်မှာအနည်းလိုအာဟာရလိုတာဟာ အင်မတန် နည်းပါတယ်။ သီးနှံပင် အခြောက်အလေးချိန်မှာ မိုလစ်ဒီနမ် နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ပါဝင်တဲ့ အချိုးအစားဟာ ၁ : ၁၀၀၀၀ ရှိပါတယ်။ အဲ့ဒီလို အနည်းငယ်မျှသာ လိုအပ်ပေမယ့် ဒီအာဟာရတွေထဲက တစ်ခုခုသာလိုအပ်သလောက် မရခဲ့ရင် အပင်ဟာ ဖြစ်ထွန်းထွက်ရှိမှု အပြည့်အဝမရနိုင်ပါဘူး။ NPK တို့လိုပဲ မရှိမဖြစ်အာဟာရ (Essential element) ပါ။ သူတို့ထဲက တစ်ခုခုချို့တဲ့ရင် အခြားတစ်ခုအစားထိုး လုပ်လို့မရပါဘူး။ သံဓာတ်ချို့တဲ့ရင် သံဓာတ်ဖြည့်မှရပါတယ်။ သွတ်ဓာတ်နဲ့ အစားဖြည့်လို့ မရပါဘူး။ သူတို့ဟာ အပင်ရဲ့သက်တမ်းတစ်လျှောက် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ် (Phyiological prosess) တွေမှာ တစ်ခုခုနဲ့ဆက်စပ် ပါဝင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ပိုမိုထူးခြားတာကတော့ သူတို့ဟာ နည်းနည်းနဲ့ အပင်အတွက် အကျိုးရှိစေတာဖြစ်ပြီး များသွားတာနဲ့ အပင်ကို ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှု (negative effect) ဖြစ်စေပါတယ်။ ထင်ရှား တဲ့ သာဓကတစ်ခုကတော့ ရေဝပ်လယ်မြေ အချဉ်ဓာတ်လယ်မြေတွေမှာ ရေလှောင်တာကြာသွားရင် သံဓာတ်တွေ ပျော် ဝင်တာများပြီး အပင်အမြစ်က စုပ်ယူတာများသွားတာကြောင့် စပါးမှာ သံဆိပ်သင့်တာ (နီတို) ဖြစ်ပါတယ်။

မြေဆီလွှာအတွင်း အနည်းလိုအာဟာရရှိနေမှု
မြေဆီလွှာမှာ သံဓာတ်ကလွဲရင် အခြားအာဟာရတွေ ပါတာအလွန်နည်းပါတယ်။ နည်းနည်းလိုတဲ့ အာဟာရတွေပဲ မြေထဲမှာရှိတာနဲ့ မလုံလောက်ဘူးလားလို့ မေးစရာရှိပါတယ်။ မြေထဲမှာရှိတိုင်း အပင်လိုတာနည်းပေမယ့် မရနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေရှိပါတယ်။ ကန့်သတ်ချက်တွေရှိပါသေးတယ်။ အဲဒီထဲမှာ စိုက်မယ့် သီးနှံအမျိုးအစား/ သီးနှံမျိုးကွဲ၊ မြေအတန်းအစား၊ ဩဂဲနစ်ပါဝင်မှု၊ သီးနှံအမြစ် ထိုးဖောက်ပြန့်ပွားမှု၊ မြေချဉ်ငံကိန်း စတာတွေပါဝင်ပါတယ်။ မြေချဉ်ငံအခြေအနေ ပြောင်းလဲတာကြောင့် အပင်အာဟာရ ရရှိမှုပြောင်းလဲပါတယ်။

မိုလစ်ဒီနံကလွဲလို့ ကျန်တာတွေက အချဉ်ဘက်ပါတဲ့ မြေတွေမှာ ရနိုင်မှုများပါတယ်။ မိုလစ်ဒီနံကတော့ အချဉ်ဓာတ်ကဲ တဲ့မြေမှာ ရနိုင်မှုနည်းပါတယ်။

အနည်းလိုအာဟာရ တစ်ခုစီရဲ့ ဆောင်ရွက်စွမ်းဆောင်မှု (Function) တွေကိုလည်း ဆက်လက် ဖော်ပြပေးသွားပါ့ မယ်။

ဦးကျော်စိုး (soil scientist)

East West Seed Myanmar ကြော်ငြာ

မျိုးစေ့မမှန် ပင် မသန် ဆိုတဲ့စကားနဲ့ အညီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ ဦးကြီးတို့ အနေနဲ့ မဝယ်ခင် မစိုက်ခင် ဘာသီးနှံကို စိုက်မလဲ ဘယ်မျိုးကို ဝယ်မလဲဆိုတာက အဓိက စဥ်းစားရမယ့် အချက်ပါ...ရွေးချယ်မှု မှန်ကန်မှ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းပြီး အရည်အသွေးမြင့်တဲ့ သီးနှံများ ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်...အပူပိုင်းဟင်းသီးဟင်းရွက် မျိုးစေ့ လောကမှာ ကမ္ဘာ့ အဆင့် (၁)အဖြစ် ရပ်တည်နေတဲ့ East-West Seed မြားနီမျိုးစေ့ကုမ္ပဏီကတော့ အရည်အသွေးအာမခံချက်အပြည့်ရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်...မစိုက်ခင် မဝယ်ခင် မျိုးရွေးချယ်မှု မှန်ကန်စိတ်ချရအောင် မြားနီမျိုးစေ့ မှ အရည်အသွေးမြင့် အောက်ပါမျိုးများနဲ့ မိတ်ဆက်ပေးလိုက်ပါတယ်ဗျာ