အော်ဂဲနစ်နဲ့ မြေဆွေးအကြောင်း တစေ့တစောင်း

 

ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတော်များနဲ့ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာပြည်တွင်းမှာ အော်ဂဲနစ်အကြောင်း အသံတွေ တစထက်တစ ကျယ်လာပါပြီ။ အော်ဂဲနစ် အကြောင်းပြောတာနဲ့ သဘာဝ ထုတ်ကုန် နဲ့ အော်ဂဲနစ် ထုတ်ကုန် ကို ကွဲပြားဖို့လဲ လိုအပ်ပါပြီ။ သဘာဝ ထုတ်ကုန် ဆိုတာက အသီး အနှံကို သဘာဝအတွင်း မိမိပတ်ဝန်းကျင် ဒါမှမဟုတ် ဒေသတခုကနေ သဘာဝအတိုင်း ဘာမှ မပြုပြင်ပဲ ရရှိလာတဲ့ အသီးအနှံပါ။ အထွက်နှုန်း အဓိကမကျသလို အရည်အသွေးလဲ အဓိကမရှိပါဘူး။ အပင်ပေါ်သီးသမျှ အပင်က ပေးသမျှ ခူးဆွတ်ရုံသက်သက်ပါ။ တခါတလေမှာ လုပ်အားခတော့ ရှိပါလိမ့်မယ်။ အော်ဂဲနစ် ထုတ်ကုန် ကတော့ လူအများသိတဲ့အတွင်း စံချိန်စံညွန်းမှီမှီ လူနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် လျော်ညီကာ ကျန်းမာရေး ပတ်ဝန်းကျင်ကို သဘာဝကျကျ အထောက်ကူဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ရတဲ့အတွက် အခက်အခဲလေးတွေရှိပါတယ်။ အော်ဂဲနစ် စနစ်ဆိုလိုက်တာနဲ့ မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်း ဆိုတာ မသိလို့ မရတော့ပါဘူး။ မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်း ကနေ လူတွေဘာသိထားသလဲ။ ဘာတွေ ချပြသင့်သလဲဆိုတာ လိုအပ်လာပါပြီ။ အော်ဂဲနစ် စနစ်နဲ့ မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်း ဆိုတာ လင်မယားလို ဘယ်တော့မှ ခွဲခြားမရပါဘူး။ ကိုယ်တိုင်တိုင် ပြုလုပ် အသုံးမပြုပဲ စျေးကွက်ကနေ အသုံးပြုတင်ဆိူရင်တော့ အဲဒီ လူမျိုးအတွက် မလွယ်ပါဘူး။အောင်မြင်မှု နည်းတတ်ပါတယ်။ အခြေခံအားဖြင့် မြေဆွေးက ဘာတွေအကျိုးဖြစ်လဲ အရင်လေ့လာသင့်ပါတယ်။

မြေဆွေးဆိုတာ ဘာလဲ

တိရိစ္ဆာန်စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေနဲ့ အပင်အကြွင်းအကျန်တွေကို အကျိုးပြုအနုဇီဝ မှိုဘက်တီးရီးယားများဖြင့် ကြေ ပျက်ပျက်စီးစေပြီး အပင်အတွက်အဟာရနှင့် မြေကြီးအတွက် လိုအပ်သော သစ်ဆွေးဓာတ်များရရှိအောင် ပြုလုပ်ခြင်းကို ခေါ်ပါတယ်။ ဇီဝမြေဆွေးဟာ မြေဆောင်ရောဂါများကို ဖျက်စီးကာ မြေတွင်းအဟာရ သစ်ဆွေးဓာတ်များတိုးပွားမှု ရေအစိုဓာတ်ထိန်းသိန်းစေတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စီးမှုကိုလည်း မြေဆွေးအသုံးပြုခြင်းက ဖြေလျော့ပေးပါတယ်။

ဘာကြောင့် မြေဆွေးလိုအပ်တာလဲ။

သဘာဝဖြစ်စဉ်မှ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် မြေဆွေးမြေသြဇာရရှိစေပါတယ်။မြေဆွေးမြေသြဇာ အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဇီဝအကျိုးပြု မှို ဘက်တီးရီးယားများပေါများကာ မြေအရည်အသွေး တိုးတက်စေပါတယ်။လေခိုပေါက်များ ရေအစိုထိန်းမှုများ ကောင်းမွန်ကာ အပင်များ အစဉ်မပြတ်စိုက်မှုကြောင့် ကျဆင်းလာတဲ့ မြေအရည်အသွေးကို မြေဆွေးမြေသြဇာအသုံးပြုခြင်းဖြင့် မြေအရည်အသွေးထိန်းသိမ်းပြီး ဖြစ်စေပါတယ်။

မြေဆွေးရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်က ဘာတွေလဲ

မြေဆွေးေ့မသြဇာလုပ်ဆောင်မှုတွင် လေပါဝင်သော စနစ် (အောက်ဆီဂျင် ပါဝင်ခြင်း) နဲ့ လေမဲ့ စနစ်မှာ (အောက်ဆီဂျင် မပါဝင်ခြင်း) ဆိုပြီး ၂မျိုး ဖြစ်နိုင်ပြီး လေပါဝင်သော စနစ်ကို အသုံးများပါတယ်။ ထိုစနစ်က မြေဆွေး အဖြစ်မြန်စေသောကြောင့် အလွယ်တကူ အမြန်ရရန် သုံးကြပါတယ်။ လေပါဝင်သော စနစ် တွင် အောက်ဆီဂျင် ပါဝင်ပြီး ကာဗွန်ဒိုင်အောပ်ဆိုဒ် ရေ လေ တွေကိုရရှိပါတယ်။ လေမဲ့စနစ် မှ အောက်ဆီဂျင် မပါဝင်ပဲ မီသိန်း ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် အော်ဂဲနစ်အက်စစ်နဲ့ အယ်ကိုဟော အုပ်စုတို့ကို ရရှိပါများစေပါတယ်။

မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်း စနစ်မှာ အချက် ၅ချက် လိုအပ်ပါတယ်။

၁။ မြေဆွေးပြုလုပ် ပစ္စည်းများ စုဆောင်းခြင်း

၂။ မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်း

၃။ မွှေပေးခြင်း

၄။ သန့်စင်ခြင်း

၅။ စုဆောင်းခြင်း ဆိုပြီး အဆင့်ဆင့် ပြုလုပ်ပါတယ်။

မြေဆွေးရဖို့ ဘယ်လောက်ကြာလဲ

မြေဆွေးပုံပမာဏနှင့် မိမိလုပ်နိုင်မှု ပေးနိုင်သောအချိန်ပေါ်မူတည်ပါတယ်။တလအတွင်းအလျှင်မြန်သုံးလိုပါက လူအင်အား ၁၆ရောက်အထိ လိုအပ်ပြီး သမမျှတရန် အက်အောက်မွှေပေးခြင်း လိုအပ်သလို ရေထည့်ပေးခြင်း ရှိရပါမယ်။သဘာဝနည်းဖြင့်ဆိုလျှင် လူလုပ်အား သိပ်မလို အပ်ပဲ မြေဆွေး ဖြစ်ရရှိရန် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၃လ အထိ ကြာတတ်ပါတယ်။

မြေဆွေးက ဘာတွေလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်လဲ။

မြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်းကို သိပ္ပံနည်းကို အနုပညာဖော်ထားခြင်းလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ဘာလို့လဲဆိုတော့ မိမိထည့်သွင်းမယ့် အခြေခံပစ္စည်းတွေကနေတဆင့် မိမိလိုချင်တဲ့ အခြေခံ မြေသြဇာပုံစံကို ရရန် ဉာဏ်ရှိသလို ပြုလုပ်ရတဲ့အတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာ ထရိုင်ကိုဒါးမား မှိုအခြေခံနဲ့ မြေဆွေးပြုလုပ်ပါက မြေသြဇာအဟာရအပြင် နှောင်းပင်နာကျ ကိုင်းပုပ် အမြစ်ပုပ် ရိုးမဲရောဂါများကို ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ကြက်ချေး၂းနွားချေး၁း အပင်အကြွင်းအကျန် ၅းကောက်ရိုး၃ နဲ့မြေသြဇာလုပ်မယ်ဆိုရင် နိုက်ထရိုဂျင်ပါဝင်မှုများတဲ့ မြေဆွေးမြေသြဇာကိုရစေပါတယ်။နွားချေး အရိုးမှုန်း ကောက်ရိုး အပင်အကြွင်းအကျန်ကို အခြေခံစဉ်းစားပြုလုပ်မယ်ဆိုရင် ဖော့စဖိတ်%များတဲ့ မြေဆွေးပုံကို ရနိုင်ပါတယ်။ငှက်ပျောခွံ ကြက်ဥခွံစတာတွေများများပါဝင်ခဲ့ရင်တော့ ကယ်လစီယမ်ကို များများ ပါဝင်စေမှာပါ။

မြေဆွေးပုံဖြစ်ပေါ်ချိန်မှာလည်း မြင့်မားတဲ့ အပူချိန် ၅၀-၁၀၅ံF ကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့အတွက် ပေါင်းမြက်များသေစေသလို ရောဂါနဲ့ ပိုးဥများ ပိုးကောင်များကိုလည်း ဖျက်စီးပစ်သလိုဖြစ်စေပါတယ်။

နောက်ဆုံး အကောင်းမွန်ဆုံးအချက်က သစ်ဆွေးဓာတ်များပြားမှုကြောင့် ရေ လေ အပြင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် နဲ့ အပင်အတွက် အခြားအဟာရများကို ဖြည့်တင်းပေးပါတယ်။ အကျိုးပြုအနုဇီဝတွေဖြစ်တဲ့ မှို ပရိုတိုဇိုဝါ တီ ဘက်တီးရီးယား တို့ရဲ့ အစာဟာ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တွေအများဆုံးပါဝင်တဲ့ မြေဆွေး သစ်ဆွေးဓာတ် တွေဖြစ်ပါတယ်။အကျိုးပြုအနုဇီဝတွေဖြစ်တဲ့ မှို ပရိုတိုဇိုဝါ တီ ဘက်တီးရီးယား တို့ပေါများ သွာလာလှုပ်ရှား ကျက်စားမှုတွေကြောင့် မြေတွင်း လေ ရေခိုအိတ်တွေတိုးပွားကာ အဟာရမြေဆီကောင်းတဲ့ မြေတခုကို ပြန်လည်ရရှိပါတယ်။

မြေပြုပြင်ပေးခြင်း

မြေကြီးတွင် မြေဆွေးဟာ အကောင်းဆုံး အကူညီပစ္စည်းဖြစ်ပါတယ်။ စိုက်ပျိုးမြေများတွင် ရေငတ်ဒဏ်ခံနိုင်မှု မြေသြဇာ လျော့ချလာနိုင်မှုတွေ စိုထိုင်းဆထိန်းသိမ်းခြင်း မြေဖွဲ့စည်းမှုပုံစံတိုးတက်မှုတို့အပြက် မြေဆီလွှာဆုံးရှုံးပျောက်ကွယ်ခြင်းကိုပါ အကာကွယ် ထောက်ပံ့ပေးပါသေးတယ်။

မြေဆွေးကို စနစ်တကျကိုင်တွယ်နိုင်ခြင်း

အကိုင်အတွယ်အသုံးပြုရာတွင် သာမန် နွားချေး ကြက်ချေးကိုင်တွင်ရာခြင်းထက် သယ်ရလွယ်ကူ ကိုင်တွယ်ရလွယ်ကူစေပါတယ်။အနံ့အသက်ပျောက်ကင်းပြီး ယင်ကောင်များလာရောက်ခြင်းကိုလဲ ပျောက်ကွယ်စေပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ကြောင်း (ဖြစ်စေသော) သက်ရှိများကို သေစေခြင်း

မြေဆွေးပုံမှာ အပူချိန် ၅၀-၁၀၅ံF ကြားရှိတဲ့အတွက် လူနဲ့အပင် တိရိစ္ဆာန်တို့မှာအန္တရယ်ဖြစ်စေတဲ့ ရောဂါပိုးများကို ၃ရက်အတွင်း သေစေပါတယ်။

မြေဆွေး လုပ်နည်းက အများအပြားရှိပါတယ်။လက်ရှိတော့ မြေဆွေးအကြောင်း အခြေခံလေးပဲ ပြောပြီး ဆောင်းပါးလေးကို ခဏ ရပ်နားပါရစေခင်ဗျာ။

ခန့်ဇော်ထက်

ACOM

ref: Basic on farm composting manual

prepared by Peter Moon P.E

 

Land Technologies