ကူညီတတ်တဲ့..........ပင်လယ်လင်းရှူး (Marine Porpoise)

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ ပင်လယ်နို့တိုက်သတ္တဝါ (Marine Mammals) များဖြစ်ကြပြီး ရှားပါး ရေနေသတ္တဝါလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ သန္ဓေဆောင်ရာတွင် သားပေါက်များကို အကောင်လိုက် အမြီးပိုင်းမှစတင်၍ မွေးဖွားပါသည်။ တစ်ကြိမ်လျှင် တစ်ကောင်သာ မွေးဖွားကြသည်။

လင်းရှူးများကို လင်းပိုင်များနှင့် မှားလေ့ရှိကြပြီး လင်းရှူးမှာ လင်းပိုင်ထက် အရွယ်အစား ပိုမိုသေးငယ်ကြပြီး လင်းရှူးတွင် နှာယောင်လုံးဝမရှိကြပေ။ ထို့ပြင် လင်းရှူးတွင် တြိဂံပုံ ကျောရိုးဆူးတောင် မပါရှိကြသလို လင်းပိုင်ကဲ့သို့ လင်းရှူးများမှာ ငါးဖမ်းလှေများနောက်သို့ လိုက်လေ့လည်း မရှိကြပေ။

လင်းရှူး၏အရောင်မှာ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ်ပိုင်းတွင် အနက်နှင့် မီးခိုးရောင်ရင့်ရင့်ဖြစ်ပြီး ဝမ်းဗိုက်ပိုင်းတွင် အဖြူရောင်သမ်းနေပါသည်။ ရေယက်ဖြင့် ကူးခတ်သွားလာတတ်သော သဘာဝရှိကြသည်။ အမမှာ အထီးထက် ခန္ဓာကိုယ်ကြီးမားပါသည်။

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ တရုတ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း၊ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာတစ်လျှောက် ပါရှားပင်လယ်ကွေ့ထိ ကျက်စားလေ့ရှိကြသည်။ လင်းရှူးများမှာ ပင်လယ်ပြင် နို့တိုက်သတ္တဝါကြီးများ "Cetaceans” အုပ်စုတွင်ပါဝင်ကြပြီး မျိုးစိတ်ပေါင်း (၈၀) ခန့် ရှိကြပါသည်။ အရွယ်ရောက်နေသော လင်းရှူး၏ ခန္ဓာကိုယ် အလျားမှာ(135 - 145)cm ခန့် ရှိကြပါသည်။ ရေနက်ပိုင်း၌ အများဆုံးကျင်လည်ကျက်စားကြပြီး အစုံစားရေသတ္တဝါများဖြစ်ကြသဖြင့် ငါးငယ်၊ ပုစွန်၊ ကင်းမွန်၊ ရေမှော် စသဖြင့် စားသုံးကြပါသည်။

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ အရှင်ဖမ်းမိဖို့ အခွင့်အရေး နည်းပါးလှပေသည်။ ၎င်းတို့မှာ ပိုက်တွင် ဖမ်းမိသည်နှင့်တပြိုင်နက် သေဆုံးကုန်သည်သာ များပါသည်။ လင်းရှူးအသားမှာ အမဲသား၊ ဆတ်သားအရသာနှင့် ဆင်သည်ဟုဆိုကြပြီး လင်းရှူးအသားမှာ ပိုမိုနူးညံ့ပါသည်။ လင်းရှူးအသည်း၊ အသွေး၊ ကလီစာများမှာလည်း အရသာထူးလှသလို လင်းရှူးခြောက်များမှာလည်း ဈေးကောင်းရှားပါးလှပါသည်။ လင်းရှူးအသားမှာ လူသားတို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်သန်မာ အင်အားဖြစ်စေပြီး သွေးအားအမြန်ဆုံးပြည့်သဖြင့် သွေးအားနည်းသူများ စားသုံးလေ့ရှိကြသည်။ လင်းရှူးအထီးများမှာ အမများထက် ပိုမိုဆေးဘက်ဝင်ကြောင်း သိရပါသည်။

သို့သော် လင်းရှူးများမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုမိုရှားပါးလာကြပြီး မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး အန္တရာယ်ကျရောက်လာပါသည်။ ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှလည်း (CITES) ဆိုက်တီးစာရင်းဝင် ရှားပါးရေနေသတ္တဝါများဖြစ်သည့် ပင်လယ်လိပ်၊ ရေနဂါး၊ ငါးမန်း၊ ရေဝက်၊ ရေပုတ်သင်၊ လင်းပိုင်၊ လင်းရှူး စသည်တို့ကိုဖမ်းဆီးခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်း မပြုကြရန် တားမြစ်ထားသော ရေနေသတ္တဝါလည်း ဖြစ်ပါသည်။

လင်းရှူးရေနေသတ္တဝါများမှာ ရေလုပ်သားများပင်လယ်ပြင်တွင် ရေနစ်ခြင်းများဖြစ်ပေါ်ပါက ကူညီကယ်ဆယ်ပေးလေ့ရှိတတ်သဖြင့် ၎င်းတို့ကိုသတ်ဖြတ်စားသောက်ခြင်း မပြုကြရန် အသိပညာပေးထားပါသည်။ နို့တိုက်သတ္တဝါဖြစ်သော ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ ရှားပါးရေနေသတ္တဝါစာရင်းဝင်ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းမျိုးစိတ်အား ရေရှည်တည်တံ့အောင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းသင့်ပါကြောင်း လေ့လာရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

ပင်လယ်ပြာ ( ငါးဦးစီးဌာန)