မျိုးရင်း ။ ။ Commelinaceae (မြစ်ချိုမျိုးရင်း)
ပင်ပျော့ပင်ငယ်မျိုးဖြစ်ပြီး အမြင့် ၂ ပေထိ ရှိတတ်သည်။ အရွက်များတစ်ရွက်နှင့်တစ်ရွက် ထပ်လျက် ဝေဆာစွာထွက်ပြီး အရွက်များရင့်၍ ကျသွားသောအခါ ပင်စည်ပေါ်လာသည်။ အရွက်မှာ ရှည်မျောမျောပုံသဏ္ဍာန်ရှိ၍ နာနတ်ရွတ်ကဲ့သို့ ရွက်ထိပ်ဘက်သို့ ကျဉ်းမြောင်းချွန်ထက်သွားသည်။ အရွက်အပေါ်မျက်နှာပြင် အစိမ်းရင့်ရောင်ရှိ၍ အောက်မျက်နှာပြင် မရမ်းစေ့ရောင်ရှိသည်။ ရွက်နားညီပြီး ကြက်သွေးရောင်ရှိသည်၊ အရွက်ပြောင်ချော၍ အသားထူသည်။ အရည်ရွမ်းသည်။ ရွက်ပြားပြန့်ပြူးခြင်းမရှိ။ မြောင်းကဲ့သို့ ခွက်နေသည်။
အပွင့်မှာ သေးငယ်၍ တစ်ပွင့်ချင်းပွင့်သည်၊ အဖြူရောင်ရှိသည်။ ပုခတ်ကဲ့သို့ ပွင့်ဖတ်ဖြင့် ဖုံးနေသည်။ နယုန်၊ ဝါဆိုလများတွင် ပွင့်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံ့အပြားတွင် ပေါက်ရောက်သည်။ သဘာဝအလျောက်ပေါက်ရောက်သော အပင်ဖြစ်သည်။
အရိုးအရွက်၏ အသုံးပြုပုံ
၁။ အရိုးအရွက်တို့ကို ထုထောင်၍ သုံးခွက်တစ်ခွက်တင်ကျိုးချက်ပြီး ရရှိသောအရည်ကို ဒိုပါလာသကြားအနည်းငယ်ခတ်သောက်သော် သွေးအန်ရောဂါ ပျောက်သည်။ တစ်ကြိမ်လျှင် ကြွေဇွန်း တစ်ဇွန်းခန့် တစ်နေ့ သုံးကြိမ် သောက်ရသည်။
၂။ နားပြည်ယိုရောဂါများအတွက် အရွက်ကို မီးကင်ပြီး နားတွင်းသို့ အရည်ညှစ်ထည့်ပေးခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်းသည်။
၃။ အရွက်ကို သင့်ရုံသုပ်စားခြင်း၊ တို့စားခြင်းတို့ဖြင့် ဝမ်းကိုက်ရောဂါ ပျောက်သည်။
၄။ သွေးဝမ်းဆင်းလျှင် အရွက်ရည်ကို ညှစ်၍ ကြွေဇွန်း တစ်ဇွန်းခန့် သောက်ပေးခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်းစေသည်။
၅။ မီးလောင်အပူလောင်ခြင်းဖြစ်သော် မီးကွင်းဂမုန်းအရွက်နုကို သကြားအနည်းငယ်ရောပြီး ထုထောင်းကြိတ်ခြေ၍ လိမ်းပေးနိုင်သည်။
၆။ မီးကွင်းဂမုန်းကို ထောင်း၍ ရသောအရည်နှင့် သကြားအနည်းငယ်ရောပြီး ဇွန်းသေး တစ်ဇွန်းခန့် တစ်နေ့သုံးကြိမ်သောက်သော် သလိပ်ကပ်ချောင်းဆိုးရောဂါ ပျောက်ကင်းစေသည်။
နှာခေါင်းသွေးလျှံဖြစ်လာပါက မီးကွင်းဂမုန်းပင်ကို ရေစင်အောင်ဆေးကာထောင်း၍ ၎င်းအဖတ်ကို နှာခေါင်းပေါ် အုံပေးပါက နှာခေါင်းသွေးတိတ်စေပါသည်။
ဆီးရောဂါအမျိုးမျိုးနှင့် ဆီးကျောက်ရောဂါများအတွက် မီးကွင်းဂမုန်းကို ရေ ၃ ခွက် ၁ ခွက်တင် ကျို၍ သကြားအနည်းငယ်နှင့် သောက်ပေးပါက ဆီးရောဂါအမျိုးမျိုးကို သက်သာပျောက်ကင်းစေပါသည်။ မီးကွင်းဂမုန်း၏ အရွက်သန့်သန့်ကို အရည်ညစ်ယူ၍ ကိုက်နေသော နားကို ခပ်ပေးပါက နားကိုက်၊ နားပြည်ယိုရောဂါများကို ပျောက်ကင်းစေပါသည်။ မီးကွင်းဂမုန်း၏ သတ္ထုရည်ကို သောက်ပေးပါက ဝမ်းကိုက်၊ ဝမ်းဖော၊ ဝမ်းယောင်ရောဂါကို သက်သာပျောက်ကင်းစေပါသည်။ အရွက်နုကို ပဲလှော်ထောင်းအမှုန့်နှင့် ရော၍ သုပ်စားနိုင်ပါသည်။
ချောင်းဆို သလိပ်ကပ်ဖြစ်ပါက မီးကွင်းဂမုန်းအရွက်ကိုထောင်း၍ အရည်ညစ်ယူကာ ၎င်းဆေးရည်ကို သကြားခဲ၏ အမှုန့်နှင့် ရောသောက်ပေးလျှင် ချောင်းဆိုး သလိပ်ကပ်များ ပျောက်ကင်းစေပါသည်။ သွေးကင်ဆာဖြစ်နေလျှင် မီးကွင်းဂမုန်း၏ ပင်စည်နှင့်အရွက်တို့ကို ရေစင်အောင်ဆေးကာ ကြိတ်၍ အရည်ညစ်ယူကာ ၅ မိနစ်ခန့် အပူပေး(ကျို၍) ခဏအအေးခံကာ ထမင်းစားဇွန်းဖြင့် မနက်တစ်ဇွန်း၊ ညတစ်ဇွန်း သောက်နိုင်ပါသည်။ တစ်ပတ်ကို ၃ ရက်ဖြင့် တစ်လလောက် သောက်ပါက ကင်ဆာဆဲလ်များကို လျှော့ချပေးစေနိုင်ပါသည်။
Source – မြန်မာ့ဆေးဝါးပင်များ၊ ဝီကီပီးဒီးယား